Narsist Nedir?
Son dönemlerde çokça karşımıza çıkan belki bizimde ilişkilerimizde anlaşılmadığımızı ya da bize empati yapılmadığını hissettiğimizde kullandığımız bir kelime ‘Narsist’ peki acaba gerçekten tanıyabiliyor muyuz narsist insanları. Yoksa bu kavramda diğer bir çoğu gibi halk arasında bir etiketlemeye mi dönüştü? Tabii bu arada bir de Narsist kişilik bozukluğu var narsisizm ile karışan.
Gelin bugün bu yazıda tüm bu kavramların aslında ne olduğunu ,narsistleri tanımaya yardımcı olacak bazı ipuçlarını ve tedavi seçeneklerini konuşalım.
Yunan mitolojisine göre Narkissos kahraman bir avcıdır. Bir gün avlanırken su içmek için bir nehrin kenarına eğilir o esnada suda kendi görüntüsünü görür ve kendine aşık olur, aşkından dünya ile bağlantısı kopar ve yemeden içmeden kesilir, orada eriyerek ölür. Buradan da nergis çiçekleri dediğimiz çiçekler açar. Bu efsane psikolojiye narsisizm ve narsist kişilik bozukluğu başlığını kazandırır.
Peki bu hoşlanmayarak ve genellikle ötekini tanımlamak, nitelemek için kullandığımız narsisizm hep bizim dışımızda mıdır? Tabii ki hayır! Aslında her insanın içinde narsist bir taraf vardır ve bu normaldir de. Kendimizle iyi bir ilişki kurabilmemiz için bir miktar sağlıklı ölçüde narsisizme ihtiyacımız var. Bir şeyi başardığımızda, bir ödül aldığımızda kendimizle gurur duyar, kendimizi olduğumuzdan daha büyük ve önemli hissederiz. Bunun bizim açımızdan sorun teşkil etmesi bu tarafın kişiliğimizde kapladığı yer, hayatımıza ve ilişkilerimize etki boyutudur. Kişiliğimizin narsist parçası ne kadar aktif ve yönetici ise bu yönün etkilerine o kadar maruz kalacağız ve hayatımızdaki insanlar da bundan aynı düzeyde etkilenecek demektir.
Narsistlerde Yaygın Olarak Görülen Kişilik Özellikleri
Gündelik hayatta insanları nitelemek için kullandığımız narsist ile narsist kişilik bozukluğu aynı şey değildir. Bu durumu bir spektrum olarak düşünürsek narsist kişilik bozukluğu aşağıda bahsedeceğim özelliklerin daha yoğun görüldüğü ve bu özellikler sebebiyle kişinin hayatının ve ilişkilerinin daha çok etkilendiği kişilik örgütlenmesi türüdür. Kişiye Narsist kişilik bozukluğu tanısı bu alanda yetkili psikiyatrist ve uzman psikologlar tarafından konulmalıdır.
Öncelikle hayat en az narsistler kadar onların hayatında olduğu yakın ilişki kurduğu kişiler için zordur hatta belki daha da zordur. Çünkü narsist insanlar empati yapabilme kapasiteleri sınırlı insanlardır.
Dolayısıyla davranışlarının size etkileri ,sizin duygularınız onların ilgi alanına girmez, empati yapamadıkları için anlaşılamadığınızı hisseder onlarla ilişki içindeyken bile kendinizi duygusal açıdan çok yalnız hissedersiniz.
Narsistler çok iyi manipülatörlerdir. Belirli bir durumda olayı kendi menfaatleri uğruna istedikleri gibi manipüle edebilirler ve siz hiç fark etmeden onların bu manipülasyon tuzağına düşüp kendinizi suçlu hissedersiniz. Bu sebeple de ilişki içerisindeyken ne kadar çırpınırsanız çırpının yorulun hep eksik hep yetersiz hissedersiniz ve bu his zamanla sizi daha bitkin ve yorgun hale getirebilir.
Genel olarak övgü ve ilgi beklerler. Bu övülme isteği bitip ,tükenecek gibi değildir. Oldukları ortamda ilgi odağı olmak ve sanki sürekli sahnedelermiş gibi oradaki herkesin onlara hayranlık duyması gerektiğine inanır, davranış ve söylemlerini bunu alma üzerine kurgularlar. Kendileri dışında dikkat çekebilecek insanları tehdit olarak algılayabilirler.
Eleştirilmeye tahammülleri yoktur. Bir eleştiri karşısında çok fazla tepki verebilirler, zayıf benlikleri tıpkı bir sırça köşk gibi bir eleştiride dağılabilir. O yüzden onları eleştirebilecek insanlara karşı içten bir saldırı dürtüsü hisseder, ustalıkla hazırladıkları üstü kapalı eleştirilerle karşı tarafın özsaygısını ve özgüvenini düşürmeye çalışırlar.
Yakın ilişkilerde hayatlarına aldıkları insanlara kendilerini belirli bir mesafeye kadar açabilirler. Eğer Narsist ya da narsist kişilik bozukluğu olan bir partneriniz var ise fiziksel olarak yan yana olsanız bile ruhsal açıdan kendinizi hep belirli bir mesafede özenle tutuluyormuş yakınlaşmaya izin verilmiyormuş gibi hissedebilirsiniz. Narsist insanlar kendilerini özel ve biricik hissettiklerinden hayatlarına aldıkları insana onu seçtikleri için çok şanslı olduğunu ,ya da kendileri gibi bir partnere sahip olmanın bir lüks olduğunu hatta herkes tarafından kıskanıldıklarını bile söyleyebilirler.
Çevrelerindeki insanların gözünde kendilerini sürekli yüceltirlerken iç dünyalarında ise bir o kadar kırılgandırlar. Terkedilmeye ,ayrılığa çok duyarlı olduklarından bu gibi bir olayın arkasından gelen olumsuz duygularla baş etmekte çok zorlanır, depresif dönemler geçirebilirler. Kendi dünyalarına bu zorlu duygularla mücadele ederken ,imajları her şeyleri olduğu için diğer insanlar tam olarak narsistin ne hissettiğini anlamayabilir.
Narsist ya da narsist kişilik bozukluğu yaşayan insanla her yerde karşılaşabiliriz. İş yerinde patronumuz ,çalışma arkadaşımız ,sıra arkadaşımız aile üyemiz ya da sevgilimiz olabilir. Eğer vazgeçemediğimiz içinden çıkamadığımız ayrılamayacağımız bir pozisyonda isek kendimizi bu narsistle yaşayabilmek için güçlendirmekten başka şansımız yok demektir. Böyle bir durumda iseniz ilk tavsiyem sınırlarınızı bir asker gibi korumanız ,kendinizi suçlu hissetmeden hayır diyebilmeniz ve en önemlisi manipüle edildiğiniz anlara karşı uyanık olmanız ,herhangi bir manipülasyonu hemen fark edecek şekilde kendinizi eğitmenizdir.
Narsistik Kişilik Bozukluğu Tedavi Edilebilir mi?
Birçok psikolojik sorunun tedavisinde olduğu gibi bu konuda da hem ilaç hem de psikoterapi seçenekleri kullanılabilir. İlaç tedavisi kişilik yapılanmasında bir değişiklik yaratmayacağından genel duygulanım düzeyinde iyileşmeler sağlayabilir. Gerçek ve kalıcı bir değişim için ise iyi yapılandırılmış bir psikoterapi sürecine ihtiyaç vardır. Bu süreç belki biraz uzun biraz zorlu fakat kişinin kendine dair farkındalığını arttıran ve narsist kişiliğinden doğan paternlerle yüzleşmesine yardım eden bir süreç olacaktır.
Konu ile ilgili daha detaylı bilgi ve destek için web sitemizde bulunan iletişim kanallarından bize ulaşabilirsiniz.