Hepimiz güne eşit şartlarda başlıyoruz. Hepimizin uyumak, yemek yemek, kendimize ve sevdiklerimize ayırmak için kullanacağı zaman eşit, 24 saat. Bazılarımız bunu verimli bir şekilde kullanabiliyorken, bazılarımız ise içten içe kendinden ve yetişememekten şikayetçi. Siz de her gece yatmadan önce bir sonraki gün için kendinize zamanı daha iyi yönetmek, erken kalkmak, daha sağlıklı bir hayat için yeni alışkanlıklar kazanmak adına sözler veriyor musunuz?
Mevcut rutini değiştirmek, yeni alışkanlıklar kazanmak zor. O alışkanlığı kalıcı hale getirmek daha zor. Bunu size daha kolay anlaşılabilmesi için bir takım metaforlar kullanarak açıklamaya çalışacağım.
Beynimizi bir orman gibi düşünelim. Bu ormanın içinde bir daha önceden belirlenmiş yollar, bir de hiç balta girmemiş yabani otlarla, sık ağaçlarla dolu alanlar var. Yaptığımız her davranışta beynimiz o davranışın gerçekleşmesini sağlarken kendi içinde farklı bölgelerle bağlantılar kurar. Alışkanlıklarımızı ve rutinlerimizi gerçekleştirirken beynimiz sürekli aynı yolları kullanır. Çok sık kullanılan bu yollar zamanla otoban gibi pürüzsüz olur. Beyin farklı alanları ile hızlı ve zahmetsizce bağ kurabilir. Bu da bize o davranışın otomatik hale geldiğini gösterir.
Yeni bir alışkanlık kazanmak ve o alışkanlığı kalıcı hale getirmek ise, o ormanda yabani otların ve ağaçların arasında sıfırdan yeni yollar açmak gibidir. Bunun için ısrarcı ve sıkı çalışmamız gerekir. Yani yeni yollar ve bağlantılar için her gün, olabildiğince uzun süre kazanmak istediğimiz davranışı tekrarlamak gerekir.
Diyelim ki stresli bir gün geçiriyoruz. Stres karşısında beynimiz en kolay olanı seçecek ve otomatik olarak bizi eski yollara, eski alışkanlıklara doğru itecektir. Kendimizi stresli bir günde birden eski alışkanlık ve rutinimizi tekrarlarken bulabiliriz. Bu yüzden arada ufak elimizde olmayan kaçamakların motivasyonumuzu düşürmesine izin vermemeliyiz. Yeni davranışı ısrar ve inatla otomatikleşene kadar ısrarla devam ettirmeliyiz.
Uzman Pskikolog Evrim Dursun